Hilleshagen (Nabij Mechelen)

Bron: Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort, objectnummer 174.784; http://beeldbank.cultureelerfgoed.nl/rechten Hilleshagen (Limburgs: Hilleshage) is een buurtschap in de gemeente Gulpen-Wittem (vóór 1999 Gemeente Wittem), gelegen aan de weg (Hilleshagerweg) die de dorpen Vijlen en Mechelen met elkaar verbindt. Hilleshagen ligt op een heuvelrug die zich uitstrekt van de Vijlenerbossen tot aan Mechelen. Aan de zuidzijde van de buurtschap ligt dertig meter dieper in het dal de Lombergbeek.

Hilleshagen is ook gelegen aan de Oude Akerweg, een van oorsprong Romeinse heerweg die van Maastricht naar Aken liep, waarschijnlijk vanaf Scheulder via de onverharde Beversbergweg naar de Dorpsstraat in het centrum van Gulpen en vandaar via de Deken Schneiderstraat, Pinckersweg en de Gulperbergweg over de Gulperberg, en daarna afdalend via de Bergweg aansluitend op de Akerweg bij Partij en vandaar via de Gulkoelerweg naar Hilleshagen, waar de weg het tracé van de huidige Hilleshagerweg volgde naar Vijlen. 

In 1840 omvatte de buurtschap 20 boerderijen met 109 inwoners. Tegenwoordig (2002) heeft de buurtschap ca. 100 boerderijen en huizen met ca. 250 inwoners.

In de Middeleeuwen bevond zich te Hilleshagen al een gasthuis. De tot nu toe vroegst gevonden vermelding in de archieven dateert uit 1471, een cijnsregister van Mechelen en Epen. Ook staat het gasthuis afgebeeld op een kaart van de Landen van Overmaze, met de nieuwe wegen van juni 1773. 

In Hilleshagen vinden we 9 rijksmonumenten:

  • Hilleshagerweg 37: Langgerekt vakwerkpand, 18e eeuw, rijksmonumentnr. 39190.
  • Hilleshagerweg 39: Vakwerkhuis met bakstenen topgevel, 18e-19e eeuw, rijksmonumentnr. 39191.
  • Hilleshagerweg 43: Hoeve met bouwplaats, grotendeels van vakwerk, 18e-19e eeuw; bakstenen topgevel met beeldnisje, 1861; deur met kepers, 18e eeuw, rijksmonumentnr. 39192.
  • Hilleshagerweg 94: Groot vakwerkhuis met wolfdak, 17e-18e eeuw, rijksmonumentnr. 39194.
  • Hilleshagerweg 102: Vakwerkhuis, 18e eeuw, ten dele in baksteen vernieuwd. Losse vakwerkschuur, 18e eeuw, rijksmonumentnr. 39195.
  • Hilleshagerweg 108A: Vakwerkhoeve met binnenplaats, 18e eeuw; straatgevel in baksteen vernieuwd, rijksmonumentnr. 39196.
  • Hilleshagerweg 112: Vakwerkhuis, 19e eeuw, rijksmonumentnr. 39197.
  • Hilleshagerweg 120: Langgerekte vakwerkhoeve, 18e eeuw, rijksmonumentnr. 39198.
  • Hilleshagerweg bij 122: Uit omstreeks 1700 daterend, twee vakken breed schuurgedeelte onder met rode muldenpannen gedekt zadeldak (nok//straat), dat doorloopt over het ten noord-westen ervan gelegen, niet onder de bescherming vallende woongedeelte, rijksmonumentnr. 338317.

Bron: Kerkgebouwen in Limburg Aan de Hilleshagerweg staat een open kapel van kunradersteen, omgeven door groen. De kapel is gebouwd in 1947 ter ere van St. Joseph uit dankbaarheid voor zijn bescherming gedurende de oorlogsjaren 1940-1944. De kapel werd plechtig ingezegend door pastoor Janssen op 24 juni 1947. Op het altaar staat een beeld van St. Joseph met kind, vervaardigd door kunstenaar dhr. Tangelder uit Sittard. Het gebouw heeft vier mooie glas-in-loodraampjes die het verhaal vertellen van vier episoden uit het leven van St. Joseph.

In Hilleshagen komen we verder de volgende kruis(beelden) tegen:

  • Eikesweg: kruisbeeld met de tekst "gij allen die komt hier voorbij denk ook een ogenblik aan mij".
  • Kruising Gulkoelerweg/Stadsweg: kruisbeeld met de tekst "Ach zondaar. Beziet mijn wonden. Dit voor u zonden. Verandert u van leven. Zal Ik u de hemel geven.". Het kruisbeeld werd gemaakt door de Mechelse smid H. Kikken. De bouwstenen waar het kruis nu op staat zijn geplaatst op een Romeinse offersteen.
  • Hilleshagerweg: Beeld aan gevel.
  • Hilleshagerweg: Kruis afgebeeld in dak hoeve.
  • Hilleshagerweg: Beeld O.L.Vrouw onbevlekt ontvangen in nis aan gevel. Gevelsteen onder de nis draagt het jaartal 1861.
  • Hilleshagerweg: Kruisbeeld met tekst "Gelooft zij Jezus Christus (anno 1794, I+V+D+M-V Elen)".
  • Hilleshagerweg 100: Beeld aan gevel.
  • Hilleshagerweg 102: Beeld aan gevel.

De naam Hilleshagen komen we in de archieven ook tegen als Hildenshage, Hyldeshagen en Hillenshagen. De naam verwijst naar hagen als omheining, afgesloten gebied, hofstede van de persoon Hilden. 

Nadere bronnen en literatuur: