Cortenbach, kasteel (Voerendaal)

Kasteel Cortenbach dateert uit de 14e eeuw, maar de bewoningsgeschiedenis van het goed gaat waarschijnlijk terug tot de Romeinse tijd.

In 1381 kreeg Gerard van Cortenbach het goed in leen van hertog van Wenceslaus van Brabant. Deze Gerard, gehuwd met Lysa van Carthils, ligt begraven in een grafkelder in de sacristie van de Laurentiuskerk te Voerendaal. Zijn zoon Goswijn van Cortenbach en zijn vrouw Agnes Huyn die later het kasteel bewonen, zijn ook daar begraven. De familie van Cortenbach raakt het huis in de loop van de 15e eeuw tijdelijk kwijt aan de familie van Berlo die het in 1588 verkocht aan Walter van Draeck. In de 17e eeuw komt het goed echter weer in handen van de familie van Cortenbach om het in 1638 weer te verkopen. Het goed wordt nu verkocht aan Caspar von Schnetter, voor 30.000 kronen. Deze Caspar von Schnetter laat de thans nog bestaande boerderij rond het goed bouwen. Het leengoed werd verheven voor het leenhof van Valkenburg, maar sedert 1646 voor de Keurkeulse mankamer die gezeteld was in het Manhuis te Heerlen.

In 1682 werd het kasteel verkocht aan de Akense wolhandelaar, Herman Lamberts, die het gebouw ingrijpend liet verbouwen. Het enige dat overeind bleef staan, waren twee ronde torens. De linkertoren is gemaakt van Kunradersteen en heeft nog kleine schietgaten. De laat-middeleeuwse burcht werd dus vrijwel geheel gesloopt en het herenhuis werd in 1713 zoals het er nu staat opgebouwd. Tussen 1695 en 1772 wordt de Heilige Mis op het kasteel opgedragen. In 1776 wordt het herenhuis nog eens grondig verbouwd.

In 1936 werd het huis verkocht aan het Beambtenfonds der Staatsmijnen en sinds 1939 was het een tijd in gebruik als hotel-restaurant, waar regelmatig artistieke mensen logeerden. Nu is het kasteel in bezit en gebruik van Vebego Holding (die o.a. het Hago schoon­maakbedrijf bezit).

Zoals nu het kasteel bij representatieve evenementen van de Vebego Holding wordt gebruikt, was het kasteel rond 1960 het decor van de opnamen voor de in Cannes bekroonde film ‘Het mes’ (1961) van de bekende cineast Fons Rademakers [link: http://www.moviemeter.nl/film/14818].  

Nadere bronnen en literatuur:

• Augustus, L., Kasteel Cortenbach te Voerendaal, in: LvH 25(1975)42-46.
• Habets, J., De leenen van Valkenburg, in: PSHAL 23(1885)181-186.
• Hoeberechts-Roebroeck, H., De Keur-Keulse mankamer te Heerlen 1401-1428 (Lijsten van leenmannen en verheffingen), in: De Limburgse Leeuw 6(1957/1958)108-117.
• Hommerich, L. van en F. Welters, Gedenkboek Voerendaal, Heerlen 1949,34-42.
• Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes, Kastelen in Limburg: burchten en landhuizen 1000-1800, Utrecht 2005, 400-402.
• Huygen, C.A., Kasteel Cortenbach te Voerendaal, Maastricht 1966 (= Monumentaal Limburg ; 2)
• Janssen de Limpens, K.J.Th., Leen-en laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, Maastricht 1974 (=Werken uitgegeven door het Limburgs Geschied-en Oudheidkundig Genootschap; 6), 59.
• Kransberg, D. en H. Mils, Kastelengids van Nederland. Middeleeuwen, Haarlem 1979, 215.
• Linssen, D., H.Rottier en H. Salden, Limburgse kastelen in vogelvlucht, Heerlen/Genk 1980, 28-29.
• Oldenburger-Ebbers, C.S., A.M. Backer en E. Blok, Gids voor Nederlandse tuin-en landschaps-architectuur. Deel Zuid: Zeeland, Noord-Brabant, Limburg, Rotterdam 2000, 389-390.
• Provincie Limburg, De.Deel VII in Voorlopige lijst der Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst, Den Haag 1926, 530.
• Schröder, K., Het kastelenrijk. Oostelijke Mijnstreek, Maastricht 1996, 85-87.
• Stenvert, R. et al., Limburg. Monumenten deel 8, Zeist/ Zwolle 2003, 401.
• Venne, J.M. van de, Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, in: Buiten 16(1922)397, 400-403, 409.
• Verzijl, J.J.M.H., Het kasteel Cortenbach te Voerendaal, in: Msg 64(1944/45) 26, 36.