Onze archieven en collecties

« Terug naar Rijckheyt
Uw zoekacties: Notariele archieven, Heerlen, 1671 - 1925

116 Notariele archieven, Heerlen, 1671 - 1925

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Het notariaat en het notarieel archief (1.1.)
116 Notariele archieven, Heerlen, 1671 - 1925
1. Inleiding
Het notariaat en het notarieel archief (1.1.)
Reeds in de derde eeuw van onze jaartelling is er sprake van notarissen, die ambtelijke stukken opstelden voor de Romeinse keizers. *  . Later wordt de benaming gebruikt voor personen, die geschriften opstelden ten behoeve van het publiek, met name de ongeletterden. Deze notarissen worden in tegenstelling tot de kanselarijnotarissen openbare notarissen genoemd.
Op het einde van de dertiende eeuw was de notaris vaak tevens landmeter, secretaris van een schepenbank, schepen etc. Opmerkelijk is ook, dat pastoors vaak als notaris optraden.
Duidelijke regels betreffende het ambt van notaris zijn vastgelegd in de wet van 25 ventôse an XI (16 maart 1803) en in die van 9 juli 1842 (staatsblad nr. 20), ingevolge KB van 20 september 1842 (staatsblad nr. 24) in werking getreden op 16 oktober 1842.
De oudste bewaard gebleven archieven van Limburgse notarissen dateren uit het midden van de zestiende eeuw. *  . We treft men in andere archieven, bijvoorbeeld kloosterarchieven, talrijke notariële akten van oudere datum aan. In het Heerlense notariële archief is de oudste akte van 5 maart 1671.
Als men spreekt over het notarieel archief, bedoelt men daarmee alleen dat gedeelte van de notariële bescheiden, dat men ?het protocol? wordt aangeduid en dat niets anders bevat dan de minuten, repertoria en officiële registers. Onder minuut verstaat men het door de notaris opgemaakte stuk, dat bij hem blijft berusten en altijd als bewijsstuk dient en waarvan afschriften of grossen worden verstrekt aan belanghebbenden.
Onder repertorium wordt verstaan een lijst, waarin alle opgemaakte akten in chronologische volgorde doorlopend genummerd kort worden ingeschreven met vermelding van datum, aard van de akte, namen van partijen en datum van de ontvangst van het registratierecht.
Als officieel register wordt aangetroffen het register van wisselprotesten, dat wil zeggen van niet- aanvaarding of niet-betaling van een wissel (= lastgeving tot betaling van een schuld). Daarnaast treft men wel eens lijsten aan, die gebruikt werden als repertorium, voor de registratie van gedane betalingen of als overdrachtslijst bij de overname van stukken van andere notarissen.
In het notarieel archief kan men de volgende soorten akten aantreffen, zij het met belangrijke variaties per eeuw, plaats of werksituatie, vooral wat betreft de frequentie, waarin elk soort voorkomt: akten van arrestatie, boedelbeschrijving, boedelscheiding, borgtocht, echtscheidingsconvenant, garantie, huwelijksvoorwaarden, hypotheek, kwijting, lijfrentevestiging, maatschap, naamloze vennootschap, overdracht roerend goed/recht, plaatsvervanging nationale militie, proces-verbaal van vergadering, schenking, schuldbekentenis, testament, transport onroerend goed/schip, veilcondities, veiling onroerend goed, veiling roerend goed, verhuur en huur, volmacht/ 'acte de command', voogdbenoeming. *  .
Het verdient aanbeveling bij een onderzoek in de notariële archieven -dit moge hier terloops worden opgemerkt- altijd vooraf de repertoria en namenklappers te raadplegen, omdat dan een meer gericht onderzoek kan plaatsvinden.
De aandacht wordt er nog op gevestigd, dat sommige stukken wel in het repertorium ingeschreven zijn maar niet in het archief zijn opgenomen: dit zijn de zogenaamde brevetten, dat wil zeggen akten, waarvan geen minuut is gemaakt maart die in originali werden afgegeven, bij voorbeeld een akte van volmacht of ouderlijke toestemming, een reden temeer om de repertoria bij het onderzoek te betrekken.
De Heerlense notariële archieven (1.2.)
De ordening en inventarisatie (1.3.)
Concordans (1.4.)
Toelichting bij de concordans (1.5.)
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1671 - 1925
Titel:
Notariele archieven, Heerlen, 1671 - 1925
Openbaarheid:
100 jaar alle stukken
Omvang:
42,5 meter
Toegang:
Plaatsingslijst
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Rijckheyt, Centrum voor Regionale Geschiedenis, Heerlen. Toegang 116 Notariele archieven, Heerlen, 1671 - 1925
VERKORT:
NL-HrlRi 116
Categorie: